Koleksiyonlar

Listeler (Lists)

Listeler değerlerin tutulduğu basit koleksiyonlardir ve birden fazla tip içerebilirler; ve listeler tekil olmayan (non-unique) değerler içerebilirler:

iex> [3.14, :kek, "Elma"]
[3.14, :kek, "Elma"]

Elixir listeleri bağlantılı liste (linked list) olarak işler. Bu da demektir ki liste uzunluğuna ulaşmak bir O(n) işlemidir. Bu nedenle tipik olarak yeni liste elemanini başa eklemek, sona eklemekten daha hızlıdır.

iex> liste = [3.14, :kek, "Elma"]
[3.14, :kek, "Elma"]
iex> ["π" | liste]
["π", 3.14, :kek, "Elma"]
iex> liste ++ ["Kiraz"]
[3.14, :kek, "Elma", "Kiraz"]

Liste Birleştirme

Liste birleştirme işlemi ++/2 operatörunu kullanır:

iex> [1, 2] ++ [3, 4, 1]
[1, 2, 3, 4, 1]

Yukarıdaki (++/2) kullanımını açiklamak gerekirse; Elixir’de (ve Erlang’ta; çünkü Elixir, Erlang üzerinde geliştirilmiştir), bir fonksiyon veya operatörun iki bileşeni vardir. Birincisi verdiğiniz isim (burada operatör ++), ve aldiğı parametrelerin sayisi (arity). İşlem için alınan parametreler bir sayıdır ve Elixir için ana özelliklerden birisidir. Verilen isim ve parametre sayilari bolme isareti (/) ile birleştirilir, ++/2 gibi. Bundan ileride bahsedecegiz; simdilik bu kadarini anlamaniz yeterlidir.

Liste Ayrıştırma/Çıkarma

Ayırma/çıkarma işlemi --/2 operatöru ile sağlanır; listede olmayan bir değeri çıkarmak dahi bir probleme yol açmayacaktır:

iex> ["foo", :bar, 42] -- [42, "bar"]
["foo", :bar]

Birden fazla aynı değerin oldugu koşullara dikkat edilmesi gerekir. Çıkarma işleminin sağındaki her değer için, çıkarma işleminin solundaki listeden sadece ilk uyuşan değer çıkartılır.

iex> [1,2,2,3,2,3] -- [1,2,3,2]
[2, 3]

Not: Bu işlemde katı kıyaslama (strict comparison) kullanılır. Örneğin

iex> [2] -- [2.0]
[2]
iex> [2.0] -- [2.0]
[]

Baş / Kuyruk (Head / Tail)

Listeleri kullanırken genelde listenin başıyla veya kuyruğuyla değişiklik yapılabilmektedir. Baş, listenin ilk değeri iken, kuyruk kısmı geriye kalan tüm kısımdır. Elixir bunlarla oynamak için iki yardımcı yöntem sunmaktadir, hd ve tl:

iex> hd [3.14, :kek, "Elma"]
3.14
iex> tl [3.14, :kek, "Elma"]
[:kek, "Elma"]

Bunlara ek olarak, listeyi baş ve kuyruk olarak ayırmak icin, desen eşleştirmesi (Pattern Matching) ve | operatöru kullanılabilir. Bunları ileride daha detayli bir şekilde inceleyeceğiz.

iex> [h|t] = [3.14, :kek, "Elma"]
[3.14, :kek, "Elma"]
iex> h
3.14
iex> t
[:kek, "Elma"]

Demetler (Tuples)

Demetler de listeler gibidir, fakat hafızada bitişik olarak saklanılırlar. Bu, onun uzunluğunu ölçmesini hızlı yapar fakat degisiklik yapmak zordur; yeni bir işlem için hafızadan tamamen kopyalanmalıdır. Demetler süslü parantezler ile tanımlanır.

iex> {3.14, :kek, "Elma"}
{3.14, :kek, "Elma"}

Demetlerin fonksiyonlardan ek bilgi döndürme mekanizmasi olarak kullanılması yaygındır; bunun faydalarını desen eşleştirmesi - Pattern Matching konusunda inceleyeceğiz.

iex> File.read("path/to/existing/file")
{:ok, "... contents ..."}
iex> File.read("path/to/unknown/file")
{:error, :enoent}

Anahtar Kelime Listeleri (Keyword lists)

Elixir’de anahtar kelimeler (keywords) ve listeler (lists) ilişkili koleksiyonlardır. Elixirde, bir anahtar kelime listesi özel bir 2 elemanlı demet listesi ki onun ilk elemanı bir atom; onlar listelerle aynı performansı paylaşırlar:

iex> [foo: "bar", merhaba: "dunya"]
[foo: "bar", merhaba: "dunya"]
iex> [{:foo, "bar"}, {:merhaba, "dunya"}]
[foo: "bar", merhaba: "dunya"]

Anahtar listelerinin önemini belli eden 3 ana özelliği vardır:

• Anahtarlar bir atomdur.
• Anahtarlar sıralıdır.
• Anahtarlar tekil/eşsiz değildir.

Bu nedenle anahtar listeleri genellikle fonksiyonların argümanları olarak verilmek için kullanilir.

Haritalar (Maps)

Haritalar Elixir’de bir diger anahtar-değer eşleşmesinin olduğu yerlerdir. Anahtar kelime olarak herhangi bir tipi kabul eder, ve onlar sıralı değildir. Haritaları %{} sözdizimi ile tanımlayabilirsiniz.

iex> map = %{:foo => "bar", "merhaba" => :dunya}
%{:foo => "bar", "merhaba" => :dunya}
iex> map[:foo]
"bar"
iex> map["merhaba"]
:dunya

Elixir 1.2 ile birlikte değişkenlerin harita anahtarı olarak kullanılmasına olanak sağlanmıştır:

iex> key = "merhaba"
"merhaba"
iex> %{key => "dunya"}
%{"merhaba" => "dunya"}

Eğer aynı değer haritaya eklenirse, eski değerin yerine geçer:

iex> %{:foo => "bar", :foo => "merhaba dunya"}
%{foo: "merhaba dunya"}

Yukarıdaki çıktıdan görüldüğü kadarıyla, sadece anahtarları atom olan haritalar için özel bir sözdizimi vardır:

iex> %{foo: "bar", merhaba: "dunya"}
%{foo: "bar", merhaba: "dunya"}

iex> %{foo: "bar", merhaba: "dunya"} == %{:foo => "bar", :merhaba => "dunya"}
true

Ayrıca, atom anahtarlara ulaşmak için özel bir sözdizimi vardır:

iex> map = %{foo: "bar", merhaba: "world"}
%{foo: "bar", merhaba: "world"}
iex> map.merhaba
"world"

Haritaların bir diğer özelliği ise onların değiştirilmesinin için olanak sağlamasıdır:

iex> map = %{foo: "bar", hello: "world"}
%{foo: "bar", hello: "world"}
iex> %{map | foo: "baz"}
%{foo: "baz", hello: "world"}

Caught a mistake or want to contribute to the lesson? Edit this lesson on GitHub!